ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ စိတ္ဓါတ္က်ျခင္း

အေမရိကမွာ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ၁၄% ကေန ၂၃% အထိ အဲလိုပဲ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနစဥ္မွာ စိတ္ဓါတ္က်တာ ခံစားၾကရပါတယ္။ စိတ္ဓါတ္က်တယ္ဆိုတာ စိတ္မူေျပာင္းလဲျခင္း စိတ္ေရာဂါတမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ စိတ္မူေျပာင္းလဲျခင္း စိတ္ေရာဂါဆိုတာ ဇီဝျဖစ္စဥ္အရျဖစ္တာ။ ဦးေႏွာက္ဓါတုေဗဒအေျပာင္းအလဲျဖစ္လို႔ပါ။ တျခား စိတ္ေရာဂါေတြလို မဟုတ္ပါ။ အမ်ိဳးသမီး ၄ ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္ ဘဝတေလွ်ာက္မွာ တၾကိမ္ အဲလိုခံစားၾကရတယ္။ အားေပးစကာရယ္လို႔သာ မထင္ပါနဲ႔ ေဆးပညာအရ အဲလိုျဖစ္လို႔ မိခင္ေလာင္းအတြက္ေရာ အထဲကကေလးပါ စိုးရိမ္စရာမရွိၾကပါ။

• Persistent sadness အစဥ္လိုလို ဝမ္းနည္းေနမယ္။

• Difficulty concentrating တခုခုကိုအာရံုစိုက္ရတာ ခက္ခဲမယ္။

• Sleeping too little or too much အိပ္ေရးပ်က္မယ္။ ဒါမွမဟုတ္ အိမ္ေနခ်င္မယ္။

• Loss of interest in activities that you usually enjoy အရင္ကဝမ္ေျမာက္စရာ ေပ်ာ္စရာမ်ိဳးမွာ ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာ မျဖစ္။

• Recurring thoughts of death, suicide, or hopelessness သတ္ေသခ်င္စိတ္၊ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကင္းမဲ့ေနတဲ့စိတ္ ဝင္မယ္။

• Anxiety စိုးရိမ္စိတ္ကဲလြန္ေနမယ္။

• Feelings of guilt or worthlessness အျပစ္လုပ္မသလို ထင္မွတ္ေနမယ္။

• Change in eating habits အစားအေသာက္အက်င့္ေျပာင္းမယ္။

ဒီလိုအခ်က္တခုတေလကေန ေစ့ေဆာ္တတ္တယ္။

• Relationship problems ဆက္ဆံေရးအဆင္မေျပမႈ၊

• Family or personal history of depression မိသားစုထဲမွာ စိတ္က်ေရာဂါရွသူရွိျခင္း၊

• Infertility treatments ကေလးမရေသးလို႔ ကုသေနရျခင္း၊

• Previous pregnancy loss အရင္ကိုယ္ဝန္ ဆံုးရွံဳးဘူးျခင္း၊

• Stressful life events စိတ္ဖိအားမ်ားစရာလူမႈဘဝ၊

• Complications in pregnancy မူမမွန္မဟုတ္တဲ့ကိုယ္ဝန္၊

• History of abuse or trauma မတရားမႈခံထားရတဲ့ရာဇဝင္၊

ကုသမႈေတာ့ ရယူသင့္တယ္။ မဟုတ္ရင္ မိခင္ေရာ ကေလးအတြက္ပါ သတိထားစရာေတြရွိလာႏိုင္တယ္။ ေဆာရီး။ အစားအေသာက္ပ်က္ရာကေန အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ့မယ္။ သတ္ေသဘို႔ၾကိဳးစားရာကေန ထိခိုက္ဒဏ္ရာရႏိုင္တယ္။ ကေလး ေစာေမြးႏိုင္တယ္။ ဖြံ႔ျဖိဳးမႈေႏွးေစႏိုင္တယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုေရာ ကိုယ္ဝန္ကိုပါ ဂရုမထားျဖစ္တတ္တယ္။ ေမြးလာတဲ့ကေလး တက္ၾကြမႈနည္းတတ္တယ္။ စိတ္က်ေရာဂါေတာ့ မျဖစ္ေစပါ။

ကုသနည္းမ်ား

• Support groups အေထာက္အကူအဖြဲ႔ေတြ (မွန္ကန္တာျဖစ္ရပါမယ္။ ဂရုေတြကေန ေမးၾကတာေတြအရ အရပ္နည္းေတြ၊ မမွန္ကန္တာေတြကို အၾကံေပးေနၾကတာေတြ႔မိတယ္။)

• Private psychotherapy တဦးခ်င္းစိတ္ကုသမႈခံယူျခင္း၊

• Medication ေဆး၊

• Light therapy အလင္းေရာင္ကုထံုး။

စိတ္က်ေရာဂါအတြက္သံုးတဲ့ေဆးေတြ သံုးသင့္သလား ဆရာဝန္ေတြက ေဆြးေႏြး ျငင္းခုန္ေနၾကပါတယ္။ သက္သာေစတာလည္းေတြ႔တယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ ေဘးထြက္သက္ေရာက္မႈျဖစ္ေစတယ္။ နည္းနည္းသာျဖစ္သလား ဆိုးသလားအေပၚမူတည္ျပီး ကုသနည္းေရြးရမယ္။ ကိုယ္လက္ေလ့က်င့္ခန္း၊ တရားထိုင္နည္း၊ အနားယူနည္း၊ အပ္စိုက္နည္း၊ ဟာဗယ္ေဆး၊ အိုမီဂါ-သရီးေဆး၊ စတာေတြကိုၾကိဳးစားႏိုင္ပါတယ္။

ေမြးျပီးမွ စိတ္က်ေရာဂါျဖစ္တာကတမ်ိဳးရွိေသးတယ္။ ေမြးျပီး ျပန္ေကာင္းလာမယ္။ စိတ္ကိုအျပဳသေဘာထား ကံတရားကိုလည္း အားကိုးပါေလ။ လပိုင္းေလးသာ ၾကာပါမယ္။